Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2023 Ocak Ayı Alansal Yağış Raporu datalarına nazaran; Türkiye genelinde geçen ocak ayında yağışlar, normaline nazaran yüzde 52 azalarak, son 22 yılın en düşük düzeyinde kaldı. Türkiye geneli şubat ayı yağışları da normalinin ve geçen yıl şubat ayı yağışlarının altında gerçekleşti. 1991-2020 yıllarını kapsayan devirde şubat ayı normali 59,8 milimetre, 2022 yılı şubat ayı yağışı 61,7 milimetre, 2023 yılı şubat ayı yağışı ise 45,3 milimetre oldu. Yağışlar normaline nazaran yüzde 24, geçen yıl şubat ayı yağışlarına nazaran yüzde 27 azalma gösterdi. Bölge geneli yağışlar ise Karadeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri hariç tüm bölgelerde normallerinin altında gerçekleşti. En fazla azalma yüzde 82 ile Ege Bölgesi’nde kaydedildi. Ege Bölgesi şubat ayı yağışları, son 34 yılın en düşük düzeyine indi. Yağışlar Ege Bölgesi’nin iç ve batı bölümleri, İstanbul etrafı hariç Trakya’nın tamamı, Çanakkale’nin batısı ile Antalya’nın kuzey kısımlarında normallerine nazaran yüzde 80’den fazla azalma gösterdi.
‘5 aylık yağışlar son 63 yılın en düşük seviyesinde’
Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Lideri Prof. Dr. Dursun Büyüktaş, Türkiye’de son 22 yılın en düşük ocak ayı yağışının akabinde şubat ayında da yağışların normalinden yüzde 24 azalma gösterdiğini hatırlattı. 1 Ekim 2022- 28 Şubat 2023 periyodunu kapsayan 2023 su yılı yağışlarının, normalinin ve geçen yıl yağışlarının altında gerçekleştiğini anlatan Prof. Dr. Büyüktaş, “Türkiye geneli su yılı yağışı 191,8 milimetre, 1991-2020 tarihleri ortasındaki normali 313 milimetre ve geçen yıl tıpkı devir su yılı yağışı 309.4 milimetredir. Yağışlarda normaline nazaran yüzde 39, geçen yıl tıpkı devir yağışlarına nazaran yüzde 38 azalma mevcuttur. Türkiye geneli 5 aylık su yılı yağışları, son 63 yılın en düşük düzeyindedir. Su yılı yağışları tüm bölgelerimizde normallerinin altında gerçekleşmiş, en fazla azalma yüzde 50 ile Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde meydana geldi. 5 aylık kümülatif yağışlar Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde son 63 yılın, Akdeniz Bölgesi’nde son 50 yılın ve Ege Bölgesi’nde son 30 yılın en düşük düzeyine inmiştir” diye konuştu.
‘Hububatta yüzde 40’a varan randıman düşüşü beklentisi’
Yağış azlığının ziraî üretime tesirlerinden bahseden Prof. Dr. Dursun Büyüktaş, şunları söyledi:
“Ülkemizde hububat tarımı çoklukla yağışa bağlı şartlarda yapılıyor. Sulanan alanlardaki hububat oranı yaklaşık yüzde 15. Bu yağışlarda azalma olduğunda mayıs-temmuz devrindeki buğday rekoltesinde azalmaya yol açacak. Buğday rekoltesinin yüzde 40 azalacağı varsayım ediliyor. Geçen yıl 21 milyon ton civarında buğday üretimi gerçekleştirildi. Geçen yıl kuraklık kelam konusuydu; fakat ocak ayından sonra düşen yağışlar kısmen telafi etti. Bu sene yağışlar, geçen yıldan daha az. Durum daha berbat. Buğday genelinde ve başka hububatta yüzde 40’a varan randıman düşüşü beklentisi var.”
‘1 aylık yağış, 1 günde düşüyor’
Kış aylarındaki kar ve yağmur yağışlarının sulama alanlarında depolanmasıyla haziran, temmuz, ağustos aylarında ziraî alanların su gereksiniminin karşılandığına değinen Prof. Dr. Büyüktaş, “Yağışın düşme formu değişti. Şiddetli sağanak formunda geçiyor. 1 aylık yağış, 1 günde düşüyor. Onun da büyük kısmı depolanamadan yüzey akışıyla denize ulaşıyor. Bu yağışların bize yararı yok. Önümüzdeki dönemler, buna benzeri olaylar sıklaşarak devam edecek. Depolayamazsak haziran, ağustos devrinde sulama suyu külfetinden ziraî üretimde sıkıntılara neden olacak. Barajlardaki doluluk oranlarında da düşüş yaşandı” dedi.
‘Suyu çok isteyen bitkileri, ekim deseninden çıkarıp ekmeyeceğiz’
Kuraklığın ziraî üretime olumsuz tesirini önlemek için suyu çok tüketen bitkilerin üretim alanlarında değişiklik ve ekim nöbeti sisteminin uygulanmasını öneren Prof. Dr. Büyüktaş, şöyle konuştu:
“Kuraklık nedeniyle ekim deseninde mecburen değişikliğe gideceğiz. Suyu çok isteyen bitkileri, ekim deseninden çıkarıp ekmeyeceğiz. Suyu daha az tüketen bitkileri, önümüzdeki dönemde muhtemelen ekim desenine koymak zorunda kalacağız. Orta Anadolu, Konya Türkiye’nin tarım ambarı olarak bilinirdi. Orta Anadolu, Konya’ya baktığımızda mısır, şeker pancarı, yonca yüklü ekilmeye başlandı. Yoncanın yıllık su tüketimi 1200 milimetre, şeker pancarının tüketimi 1000 milimetre civarında. Buğdayın tükettiği su, 300 milimetre civarında. O suyu buğdaya ayırsanız; randıman 3 katı artacak ve su tüketimi azalacak. Bu bitkiler öbür havzalara kaydırılabilir. Önümüzdeki yıllarda Türkiye çapında ekim nöbetinde değişiklik olması kaçınılmaz.”